Beheerplan

Beheerplan gezamenlijk deel Land van Ooij

 

Beheer

Doelen en streefbeeld

 

Wij streven ernaar om op ons terrein een ecosysteem met hoge biodiversiteit te creëren en te onderhouden: een samenspel van gewassen, bloemen, bomen, insecten, kleine zoogdieren, reptielen, amfibieën en vogels.

 

De inrichting van het gebied is kleurrijk, gevarieerd en dynamisch. De tuin biedt rust, beleving van de natuur, een ontmoetingsplek, en de mogelijkheid actief mee te werken aan de instandhouding hiervan.

 

Ons gebied valt onder het polderdistrict de Circul van de Ooij en ons beheer sluit daarop aan.

 

Voor alle beheereenheden geldt de vraag wat onze doelen zijn, dat kunnen we vertalen in een streefbeeld. De weg waarlangs we deze doelen nastreven en de tijd die het vergt, is soms moeilijk in te schatten. Het streefbeeld is dan ook een leidraad voor de leden om naar toe te werken. Gaandeweg kan blijken of doelen haalbaar zijn of moeten worden bijgesteld. Het streefbeeld is dus geen heilig moeten.

 

Huidige situatie (zie kaart in bijlage)

We vertrekken niet vanuit een blanco situatie. De geschiedenis van dit terrein is al beschreven bij de algemene info over het Land van Ooij. De bodemgesteldheid verschilt daardoor op de diverse plekken. Er staat al begroeiing die ter plekke kan blijven staan of kan/moet worden verplaatst. Die keuze is onderdeel van het beheerplan.

 

Beheermaatregelen

Deze worden per beheereenheid beschreven. In het werkplan is aangegeven welke gereedschap en materiaal nodig is.

 

Extern beheer

Buiten ons terrein liggen sloten met bermen die onder onze beheerverantwoordelijkheid vallen door bindende afspraken tussen waterschap en grondeigenaar. Als pachter gaat die verplichting over op de vereniging.

 

Volgens het bestemmingsplan ligt er een gasleiding van de Gasunie ten noorden van en parallel aan de bermsloot van de Dijkgraaf van Wijckweg, dus op het Land van Ooij. Dat betekent dat in de strook langs de Dijckgraaf van Wijckweg niet diep gegraven mag worden en geen diep wortelende beplantingen aangebracht mogen worden zonder omgevingsvergunning.

 

Beheermaatregelen

Twee keer per jaar maaien (hooilandbeheer) geeft uiteindelijk een bloemrijke berm, goed voor insecten. Maaisel afvoeren is dus altijd nodig. Voor bloemen moet de grond eerst bewerkt worden.

Bij de A-watergang aan de zuidzijde van het terrein moet een strook van 4 meter grenzend aan ons terrein gemaaid worden.

 

Intern beheer

Het terrein van de vereniging is opgedeeld in diverse beheereenheden. We streven ernaar bij het beheer ieders deskundigheid optimaal in te zetten en zoveel mogelijk recht te doen aan ieders wensen. Vanuit dat vertrekpunt zal voor elke beheereenheid door de vergadering één persoon worden gevraagd de eindverantwoordelijkheid op zich te nemen. Het bestuur ziet toe op het nakomen van bijbehorende verplichtingen. De leden kunnen aansluiten bij de beheereenheden naar hun keuze of wisselende hand-en-span-diensten verlenen.

 

De afzonderlijke beheereenheden zijn weergegeven op de kaart in de bijlage.

 

Door alle leden te beheren (voorlopig aanspreekpunt):

  • Struweel en hagen (Renée)
  • Fruitbomen (Renée)
  • Bessenstruiken, bramen en druiven (Renée)
  • Aardbeienvelden (Renée)
  • Kruidentuinen (Ingrid)
  • Bloementuinen (Liesbeth)
  • Graslanden (Renée)
  • Kas (?)
  • Vijver (Mart)
  • Composthopen (Renée)
  • Open ontmoetingsruimte (Mart)
  • Kinderspeelplaats (Mart)
  • Opstallen (Renée)
  • Hekken en omheiningen  (Renée)

 

De leden die zich daarvoor hebben opgegeven beheren hun eigen

  • Moestuin

 

Beheer vogelrijkdom

Een vogelvriendelijke tuin voldoet aan een aantal voorwaarden. Deze voorwaarden kunnen worden samengevat als de 4 V’s:

  • voedsel
  • veiligheid
  • voortplanting
  • variatie.

 

Aanspreekpunt: Maarten

 

Welke vogels kunnen we in de tuin verwachten?

We hebben een vogelvriendelijke tuin ontwikkeld. Welke vogels kunnen we zien?

Broedvogels: merel, roodborst, winterkoning, koolmees, pimpelmees, heggenmus, groenling, huismus, houtduif, ekster, buizerd, torenvalk en misschien nog wel meer. Deze hoeven niet allemaal in de tuin te broeden, maar zullen hier zeker komen eten. Deze soorten zijn ook in de winter aanwezig.

Wintergasten: kramsvogels, koperwieken, pestvogels kunnen onze tuin aandoen.

In de (ruime) omgeving van de tuin komen ook andere soorten voor. In de winter veel ganzen (kolgans, grauwe gans) en in de zomer roodborsttapuit, grasmus, kleine karekiet, bosrietzanger, rietgors en veldleeuwerik. Maar voor deze vogels is de tuin niet of minder interessant. Wel leuk om vanuit de tuin te ervaren.

 

Voedsel

De vogels die je hier kunt verwachten eten vooral insecten, zaden en bessen. De bloeitijden van onze planten wisselen af waardoor er steeds zaden en bessen zijn en dus langere tijd veel insecten. Takkenrillen van snoeihout zijn belangrijk, omdat zij een verblijfplaats voor insecten zijn.

In de zomer en herfst dragen de fruitstruiken in de tuin volop bessen. De vogels snoepen hiervan mee.

 

Het is belangrijk om ook struiken en hagen te hebben, die in de winter nog bessen dragen. Voorbeelden hiervan: struikklimop (zwarte bessen midden in de winter, goed voor houtduif en spreeuw) en vuurdoorn (haag of struiken, oranje bessen midden in de winter, goed voor merels, kramsvogels, koperwieken, pestvogels). De krentenboom is een vroege bloeier en trekt vroege, kleine insecten aan. De vruchten zijn interessant voor spreeuwen. Zaaddragende planten die interessant zijn voor vogels: zonnebloemen en rozenbottels.

 

Veiligheid

Dichte struiken en hagen, liefst met doorns, zijn belangrijk. Bij gevaar (roofvogel, kat) kunnen de vogels hierin vluchten. Ook takkenrillen van snoeihout zijn hiervoor belangrijk. Voorbeelden van dichte struiken en hagen: meidoorn, sleedoorn en vuurdoorn (deze dragen ook allemaal bessen).

 

Voortplanting

Dichte struiken en hagen bieden nestgelegenheid. Struikklimop biedt goede nestgelegenheid voor de merel. Vuurdoorn biedt goede nestgelegenheid voor de winterkoning en heggenmus. Mezen broeden graag in nestkasten.

 

Variatie

De variatie in bloeitijd en in hoogte en soort van de beplanting maakt de tuin aantrekkelijker voor meer soorten vogels. De tuin wordt nog aantrekkelijker als er rommelhoekjes (van organisch materiaal) zijn, er een composthoop is op een rustige plek en er drink- en baddergelegenheid is voor vogels. Ook open plekken in de tuin met lage begroeiing zoals gras kan interessant zijn voor bijvoorbeeld merels.

 

Huidige situatie

Bestaande pluspunten van de tuin voor vogels zijn:

  • er is een composthoop. Hierin huizen wormen, torretjes, pissebedden, springstaarten, mijten, duizendpoten, fruitvliegjes en kevers. Voer voor vogels.
  • het is geen aangeharkte tuin, maar een tuin met rommelhoekjes;
  • er is veel variatie in beplanting;
  • de tuin is redelijk rustig;
  • in de zomer kunnen de vogels volop van de bessenstruiken eten.

 

Beheermaatregelen voor vogels

  • Meer struiken en hagen aanplanten die in de winter bessen dragen. Bij voorbeeld door beukenhagen (op den duur) te vervangen door gemengde hagen van meidoorn, sleedoorn, vuurdoorn en andere besdragende soorten (kornoelje, vlier, lijsterbes).
  • Bijenhotel voor wilde bijen aanbrengen. Op een warme plek, uit de wind. NB veel honingbijen bij elkaar kan de aanwezigheid van wilde bijen verstoren.
  • Enkele nestkastjes voor mezen (en bv roodborst, winterkoning, gekraagde roodstaart en mogelijk zelfs een steenuilenkast) aanbrengen. Op het noorden of noordoosten hangen.
  • Aanplant van struikklimop en krentenboom.
  • Borders met vaste planten aanleggen die in de zomer en herfst bloeien (interessant voor vlinders, bijen).
  • Een badder- en drinkgelegenheid maken.
  • Borders aanleggen met zaaddragende planten aanleggen die in de winter blijven staan (zonnebloemen, rozenbottels en bijvoorbeeld grote kaardenbol).

 

 

Beheer biodiversiteit

We willen de tuin ook aantrekkelijk voor kleine zoogdieren maken. De al aanwezige muizen trekken bijvoorbeeld roofvogels aan. Een jonge buizerd lijkt inmiddels een vaste gast te worden. De takkenrillen zijn uitstekend voor oa marters (steenmarter, boommarter, bunzing, wezel en hermelijn). Vleermuizenkasten zouden ook tot de mogelijkheden behoren. Aan de andere kant willen we enkele diersoorten weren uit de tuin omdat ze schade aan de gewassen toebrengen: dassen, konijnen, hazen. Zie verder bij Hekken en omheiningen.

 

In de vijver creëren we een variëteit aan insecten en andere waterdiertjes. We opteren niet voor vissen maar voor amfibieën (kikkers, padden, salamanders).

 

Aanspreekpunt: Mart

 

 

Beheer struwelen en hagen

Struwelen zijn 1 tot 5 meter hoog. Ze groeien vrij uit, al naar gelang de omstandigheden. Denk aan de mantelvegetatie in een bosrand. Een kruidenrijke zoomvegetatie vormt de overgang van mantel naar gecultiveerd land. Hagen worden tot op gewenst hoogte en breedte gesnoeid.

 

Aanspreekpunt: Renée

 

Streefbeeld

  1. Rondom het terrein staan straks gemengde (doorn)struwelen die van oorsprong thuishoren in het Circul van de Ooij. Deze bevat soorten als: meidoorn, sleedoorn, Gelderse roos, kornoelje, kardinaalsmuts, veldesdoorn, vlier. Deze dichte struwelen zijn een goede windvang. De volop aanwezige besdragende soorten trekken vogels aan.
  2. Op het terrein staan sierhagen die mooi zijn om te zien en insecten aantrekken. De locaties van deze sierhagen zijn op kaart weergegeven.
  1. Midden op het terrein staan enkele hagen die we willen verplaatsten om ontmoetingsruimte vrij te maken en voor het inrichten van een kinderspeelplaats. NB let wel op verstoringsafstanden voor eventueel op te hangen nestkasten of andere beoogde broedplaatsen voor vogels.
  2. Opgaande bosjes/bomengroepen (hazelaar e.d.) zijn aantrekkelijk voor uiteenlopende dieren waaronder vleermuizen. NB vooral lijnvormige vliegroutes in het oog houden. Hierlangs kunnen vleermuizen foerageren en de polder in trekken. Dit geldt trouwens ook voor vlinders.

Huidige situatie

Rondom nu deels beukenhaag en deels ruige begroeiing, grenzend aan Struin en de oostkant van het perceel. De beukenhaag en de ruigtes kunnen verwijderd worden als het meidoornstruweel onvoldoende volume heeft. Struiken die verplaatst moeten worden kunnen een plek krijgen die past binnen het streefbeeld.

 

Beheermaatregelen

  1. Struwelen: af en toe snoeien, gericht op verjonging
  2. Hagen: snoeien de in zomer (tot 2 m.)
  3. Haag straatkant: variatie in hoogte (er moet een doorkijk blijven vanaf de straat)

 

 

Fruitbomen

Er zijn diverse soorten en rassen die ieder hun eigen aanpak vergen. Marijn van Lieshout heeft deze bomen ooit aangeplant en jarenlang onderhouden. Vooralsnog blijft hij ons adviseren om ons de kneepjes van het vak te leren.

 

Aanspreekpunt: Renée

 

Streefbeeld

Om te weten welke (fruit)boom je hoe moet snoeien is de eerste vraag: Wat is/zijn je doel(en) met de boom?

 

Huidige situatie

Op dit moment zijn er geen hoogstam fruitbomen. We staan voor de keuze of we die wel of niet willen ontwikkelen.

 

Beheermaatregelen

  1. Compost aan voet bomen.
  2. Maaien tussen rijen.
  3. Snoeien.
  4. Mulchen

 

 

Bessenstruiken, Japanse wijnbes, bramen en druiven

Deze vruchten vragen ieder hun eigen moment en wijze van snoeien. Ook hierbij zal Marijn ons adviseren.

 

Aanspreekpunt: Renée

 

Streefbeeld

Drie doelen willen we met deze struiken realiseren.

  1. Optimale opbrengst van fruit door de jaren heen.
  2. Goed inpassing van deze struiken in de inrichting van de tuin als geheel.
  3. Voorlopig willen we de oogst delen met vogels (dus geen netten aanbrengen)

 

Huidige situatie

Op de kaart staan de locaties van de diverse struiken weergegeven.

 

Beheermaatregelen

  1. Snoeien, eventueel uitdunnen in najaar.
  2. Compost aanbrengen onder struiken in voorjaar.
  3. Ondergroei maaien/mulchen.
  4. Bosaardbei enz. zoveel mogelijk onderbegroeiing, evt aanplant van tijm, hysop, alsem …

 

 

Aardbeienvelden

Aanspreekpunt: Renée

 

Streefbeeld

Optimale opbrengst van vruchten

 

Huidige situatie

De aardbeienvelden liggen er al (zie kaart) maar zijn niet in optimale conditie (zijn maar 3 jaar goed vruchtdragend).

 

Beheermaatregelen

  1. In het voorjaar bedden vrijmaken en herstellen.
  2. Compost opbrengen
  3. Stro aanbrengen op bedden.
  4. Ander gewas er tussen uit halen
  5. Uitlopers eruit halen en na 2 jaar nieuwe bedjes ervan maken.

 

 

Kruidentuinen

Aanspreekpunt:

 

Streefbeeld

De kruidentuinen kunnen allerlei soorten kruiden bevatten: keukenkruiden, geneeskrachtige kruiden en kruiden die gewoon mooi zijn en lekker ruiken.

 

Huidige situatie

Zie kaart.

 

Beheermaatregelen

  1. Voorkomen overwoekering > mulchen.
  2. Snoeien van (houtige) soorten die dat nodig hebben. In de lente: zo kort tot aan het levend blad. Lavendel laten staan maar bloem jaarlijks plukken. Snoei geeft bloei!
  3. Zo nodig compost aanbrengen in voorjaar.

 

 

Bloementuinen

Aanspreekpunt: Liesbeth

 

Streefbeeld

Siertuin en pluktuin.

 

Huidige situatie

Zie kaart.

 

Beheermaatregelen

  1. Compost aanbrengen in voorjaar
  2. Inzaaien eenjarigen
  3. Inplanten meerjarigen
  4. Keuze mede baseren op het aantrekken van insecten en vogels in zomer en winter (zaaddragende soorten)
  5. Voorkomen overwoekering > mulchen

 

 

 

Graslanden

Aanspreekpunt: Renée

 

Streefbeeld

Open grasland voor datsja en ontmoetingsruimte/activiteitenweide (oogstfeest, markt e.d.). Voor graslanden onder bomen en struiken zie aldaar.

 

Huidige situatie

Is nog oneffen, er staan bankjes en grote houten spoelen die als tafel worden gebruikt.

 

Beheermaatregelen

  1. Grote oneffenheden gelijk maken
  2. Regelmatig maaien. In hoogseizoen iedere 2 weken. Boomgaard 2 a 3 x per jaar. Maaisel laten liggen.

 

Kas

Aanspreekpunt: ?

 

Streefbeeld

Onderzoeken of we een betaalbare kas kunnen vinden. We willen daarin o.a. tomaat, peper, paprika kweken.

 

Huidige situatie

Onderzoeken waar op het terrein een geschikte plek is.

 

Beheermaatregelen

 

 

Vijver

Aanspreekpunt: Mart?

 

Streefbeeld

Een natuurlijke vijver met oeverbegroeiing voor amfibieën, insecten en vogels. Trapsgewijze oever. Regenwaterafvoer koelcel naar vijver? 1 cm per maand daalt het niveau. De boom moet eruit want anders blijft te weinig water in de vijver.

 

Huidige situatie

Er is al een begin gemaakt, maar het is nog geen vijver.

 

Beheermaatregelen

  1. Locatie kiezen, liefst in de buurt van struweel als we amfibieën willen.
  2. Vijver uitgraven (hoe diep?), vijverbak/-(rubber)folie aanbrengen
  3. Deels ondiepe oever maken waar vogels kunnen badderen.
  4. Water- en oeverplanten aanbrengen (welke?)
  5. Nazomer net aanbrengen om bladval in vijver te voorkomen? Anders te veel aan organisch materiaal verwijderen

 

Composthopen

Aanspreekpunt: Renée

 

Streefbeeld

Een gezonde composthoop, als het lukt zelfvoorzienend, voor hele tuincomplex behalve de moes-, bloemen- en kruidentuinen (de compost bevat nog levensvatbare zaden). Deze tuinen krijgen compost van Van Iersel. De composthoop is ook van belang voor het aantrekken van vogels en kleine zoogdieren (en daarmee roofvogels).

 

Huidige situatie

Er liggen nu 2 composthopen op het terrein.

 

Beheermaatregelen

  1. Lijst met wat mag wel en niet op de composthoop? (Alles behalve haagwinden).
  2. Eisen aan grootte materiaal?
  3. Opbouwen en omzetten composthoop. Gecomposteerde biologische paardenmest ( of andere soorten) halen bij bevriende paardenbezitters (lees: gratis) die de beesten geen antibiotica en antiwormenmiddel geven
  4. Wegnemen compost
  5. Uitrijden compost. Naar de fruit- en andere bomen
  6. Bestellen compost Bij van Iersel (via Marijn)

 

Open ontmoetingsruimte

Aanspreekpunt: Mart

 

Streefbeeld

Rond de datsja willen we een dynamische ontmoetingsplek inrichten voor leden en genodigden.  Genodigden worden vergezeld door leden of hebben een (persoonlijke?) uitnodiging ontvangen voor een besloten activiteit. Voor openbare activiteiten is een vergunning nodig en worden eisen gesteld aan de voorzieningen.

 

Huidige situatie

Hobbelig grasveld.

 

Beheermaatregelen

  1. Gebruiksvriendelijk maken grasveld Egaliseren en gaten delven
  2. Aankleden met tafels, banken en stoelen. Bekleden
  3. Onderhoud/schilderen meubilair
  4. Luifel aanbrengen (bij slecht weer en veel zon). Ligt verzoek bij  De Markies.

 

Kinderspeelplaats

Aanspreekpunt: Mart

 

Streefbeeld

Over praten. Natuurlijke materialen. Bureau Niche heeft hier veel ervaring mee, ook met aantrekkelijke waterspeelplaats. Toezicht op kinderen door hun begeleiders. Tijdens activiteiten eventueel toezicht regelen.

 

Huidige situatie

Locatie is bepaald bij het insectenhotel en de aanhangwagen.

 

Beheermaatregelen

  1. Materiaalkeuze
  2. Keuze speelelementen
    1. Stellages
    2. Opknappen kleine aanhangwagen
    3. (Water)glijbaan
    4. Schommel (via Eric Heijnen)
    5. Tipi van stokken/schuilhutten van wilgentenen (zie Struin)
    6. Educatieve groentebedden/-bakken

 

Aanleg Watervoorziening

 

  1. Onderhoud

 

 

Aanspreekpunt: voorlopig Renée

 

Streefbeeld

Binnen de wettelijke mogelijkheden agrarisch gebied willen we zelfvoorzienend zijn in watertoevoer voor tuinen en speelplaats. We gaan zuinig om met water.

 

Huidige situatie

Er is op 3 punten gemeten, waar? (bestand Harrie 03-08-2018).

Waterstanden in Land van Ooij

Lengte waterkolom (m)          Waterspiegel (m-mv)

Puls oost         3,00                                        2,60

Puls west        4,20                                        3,00

Puls zuid         4,00                                        3,30

 

 

Beheermaatregelen

  • Zichtbaar blijven bestaande waterpunten /herstel en onderhoud pompen (datsja)
  • Slaan nieuwe put? Er zijn twee nieuwe pompen aangelegd.

 

Opstallen

Datsja, Koelcel, Kleine houten huisje, WC en overige voorzieningen (bv voor vogels)

 

Aanspreekpunt: Renée

 

Streefbeeld

Het in goede staat brengen en houden van alle opstanden op het terrein. Het zo nodig afbreken van te slechte of ongewenste opstallen.

 

Huidige situatie

Inventariseren en in kaart brengen aanwezige opstallen, inclusief hun staat van onderhoud. Maken onderhoudsplan met achterstallig onderhoud en jaarlijks terugkerend onderhoud.

Ideeën die al geopperd zijn:

Datsja:

  • groot onderhoud dak; sedum-dak maken?
  • Raam
  • Binnen kast maken

Koelcel

Moet nog afgekleid worden. Opslag gereedschap?

 

Kleine houten huisje

Moet nog gerepareerd worden. Opslag tuinmeubilair of gereedschap?

 

WC

Moet regelmatig geleegd worden, nieuw gat graven, zaagsel in doen. Zaagsel is al gekocht.

 

Kasje

Op zoek (Marktplaats?) naar niet te grote kas. Plek zoeken, Plaatsen.

 

Insectenhotel en/of gaatjes in dode boom boren

 

Nestkastjes

 

Beheermaatregelen

  1. Inventariseren welke opstallen blijven en welke worden verwijderd.
  2. Onderhoudsplan maken voor de verschillende opstallen
  • Groot onderhoud
  • Bijhouden

 

Hekken en omheiningen

Aanspreekpunt: Renée

Streefbeeld

  • Het buiten het terrein houden van ongewenste bezoekers, mensen (slot) en dieren (klaphek met dassenraster eronder).
  • Poort is verplaatst naar andere parkeerplaats
  • Parkeerplaats geschikt maken voor stallen/vastzetten fietsen.
  • Palen op terrein verwijderen. Palenhok maken. ‘Palenopruimdag’ organiseren?

 

Huidige situatie

Het gehele terrein in ingerasterd met een diep ingegraven en omgevouwen dassenraster.

 

Beheermaatregelen

Regelmatig controleren en repareren omheining en parkeerplaats.

Parkeerplaats zo nodig maaien.

 

Gereedschap

Eindverantwoordelijk: de gebruiker en iemand van bestuur

 

Streefbeeld

Goed/doelmatig en schoon gereedschap. Er is straks gereedschap in eigendom van de vereniging en eigen gereedschap van leden. Aanschaf hak (Mart) en trekschoffel.

 

Huidige situatie

Gereedschap is achter slot opgeborgen. De plaats van de sleutel is bekend bij bestuur en leden. Er wordt gewerkt aan een afsluitbare kist voor tuingereedschap.

 

 

Beheermaatregelen

Het gereedschap wordt iedere dag na afronding van het werk schoon en droog op de daarvoor bedoelde plek achter slot opgeborgen.

Onderhoud van gereedschap zodat het gebruiksklaar is, heeft ieders aandacht. 1x p.j. lijnolie op houten delen.

 

Moestuinen

De moestuinders beheren hun eigen moestuin. Voor de gemeenschappelijke delen is verenigingslid is verplicht het pad aan haar/zijn tuin en de begrenzing naar de algemene tuin schoon en onkruidvrij te houden. Het gebruik van chemische onkruid-/ongediertebestrijding en kunstmest is verboden. Aanschaf van compost en eventueel biologische mest wordt door het bestuur geregeld. Er mag geen afval gestort worden op of naast de tuin. Tuinafval wordt verwerkt in de gezamenlijke composthoop. Zie verder bij Huishoudelijk regelement.